My Hulsmann mania
Brand history
Overview of all Hulsmann models
Hulsmann advertisements
Hulsmann brochures
Old Hulsmann pictures
Written about Hulsmann
Patented Hulsmann ball bearing front forks

Merkhistorie

J.D. Hulsmann & Zn., begonnen in 1904, was oorspronkelijk een fietsenfabrikant, gevestigd aan de Buitenhavenweg 54 in Schiedam. De fabriek stond vooral bekend om zijn frames, die de basis vormden van vele fietsen van andere fabrikanten. Een hele bekende was de Benzo fietsfabriek in Vlaardingen:

In 1939 kwam de eerste Hulsmann motorfiets op de markt. Het was een 125 cc motorfiets in de klasse "onder de 60 kilogram", waarvoor een gunstig belastingtarief gold. Het tweetakt motorblok was compleet gekocht bij de Engelse firma Villiers, de rest van de onderdelen werd vrijwel volledig in eigen beheer gemaakt. In het blad "Motor" is een bezoekverslag geschreven waarbij de Hulsmann "doe-het-zelf mentaliteit" uitgebreid werd beschreven.

Kort na de introductie van de Hulsmann motor kwam door de 2e wereldoorlog de productie stil te liggen. Na de oorlog hervatte Hulsmann de motorproductie. Er was inmiddels een nieuw frame ontwikkeld, dat de rest van de motorproductie gebruikt zou worden. Belangrijkste kenmerk hiervan was dat de uitlaten gevormd worden door de 2 onderste buizen van het achterframe. De motor was comfortabel door de verende zadelpen, en een soepel lopende voorvork voorzien van kogellagers in de vorkpoten. Deze unieke voorvork was door Hulsmann gepatenteerd. Helaas bleek de vork in de praktijk geen groot succes, zodat deze al snel vervangen werd door een meer conventionele vork met de gebruikelijke glijbussen.

In 1951 kwam er van de 125 cc motor, naast de standaard uitvoering, het model "De Luxe". Kenmerk hiervan waren onder andere verchroomde velgen en naven, een valbeugel, een electrische claxon en een betere afscherming van de ketting.
In 1952 werd er ook een 200 cc uitvoering leverbaar, met behalve de grotere cilinderinhoud ook enkele andere verschillen ten opzichte van de 125 cc modellen.

De laatste Hulsmann motorfiets is nooit verder gekomen dan een prototype. Hij was uitgerust met een 225 cc Villiers tweetakt blok, ditmaal met 4 versnellingen. De motor was nu voorzien van achtervering, en een Earles voorvork. Het model werd in 1954 getoond op de motorbeurs in Brussel, met de bedoeling om hem in 1955 in productie te nemen. Helaas is het nooit zover gekomen. In 1955 ging de fabriek ten onder aan de hevige concurrentie van modernere motoren uit het buitenland.

Het 225 cc prototype uit 1954

Behalve motoren en fietsframes heeft Hulsmann ook frames gebouwd voor Berini. Op deze frames werd het beroemde Berini "eitje" gemonteerd, en deze combinatie werd verkocht als Berini M13. Ik vond ergens de volgende wervende reclametekst:

M13 Compleet
Dit type vormt de meest voordelige oplossing, voor al diegenen, wier eigen fiets te oud is om gemotoriseerd te worden. Het speciaal ontworpen frame doorstaat met glans iedere krachtproef en is, evenals alle andere Berini modellen, door zijn lage "instap" niet alleen voor heren, doch ook voor dames byzonder geschikt.
De fraaie spatborden bieden extra bescherming tegen opspattende modder. Wat echter nog veel belangrijker is, dat zijn de beide onafhankelijk van elkaar werkende remmen op voor- en achterwiel, want deze zorgen voor uw veiligheid, samen met het feit, dat de motor ook hier weer met een handgreep ontkoppeld kan worden. Veilig- zuinig- betrouwbaar, dat is ook de voordelige Berini M13 Compleet! Prijs F398,-

Een Berini M13 met Hulsmann zwanehalsframe

Productieaantallen of andere historische gegevens met betrekking tot de motorproductie van Hulsmann zijn niet bekend. Het lijkt erop dat de frames doorlopend genummerd zijn, maar zelfs dat is niet zeker. Het laagste bij ons bekende framenummer is 682, het hoogste 5560. Op basis hiervan kom ik tot een schatting van rond de 5000 geproduceerde motorfietsen.
Van alle motoren zijn de na-oorlogse typen, en dan vooral de 125cc-versies, veruit het grootst in aantal. Piet Dam houdt een overzicht bij van bekende Hulsmann-motoren. Bij de laatste telling (eind 2013) stonden daarin ongeveer de volgende aantallen:

• Voor-oorlogse: 17 stuks
• Na-oorlogse 125cc: 47 stuks
• Na-oorlogse 200cc: 20 stuks

In totaal zijn er nu dus zo'n 84 stuks bij ons bekend, maar er duiken nog regelmatig "nieuwe" Hulsmannen op.
Van de Hulsmann-Berini's heb ik verder geen gegevens. Wat zoeken op internet leverde al snel foto's van 10 verschillende exemplaren op.

In  het boekje "De Nederlandse Motorhistorie" van Piet Cornet (Uitgeverij De Alk, Alkmaar, niet meer nieuw verkrijgbaar) wordt van de belangrijkste Nederlandse motormerken een korte historie gegeven. Over Hulsmann schrijft hij het volgende:

Back

Top