|
Mijn Sparta's
Merkhistorie
Sparta advertenties
Sparta folders
Sparta items
Sparta Villiers 200cc - 1950
Na aanschaf van mijn eerste Sparta (een NL250 met Victoria motorblok) in 2019 ben ik meteen lid geworden van de Sparta Motorclub, om andere Spartanen te ontmoeten en om gezamelijk ritten te kunnen rijden. En omdat de clubritten zo gezellig zijn wil ik er zoveel mogelijk aan meedoen. Maar dan wil je natuurlijk wel altijd een rijdende Sparta beschikbaar hebben! Dus na een tijdje kocht ik er een Sparta met 250cc JLO 2-cilinder motor bij.
En zoals zo vaak: als je eenmaal met het merk-virus besmet bent geraakt kom je er niet meer vanaf. Hoe meer Sparta's ik zag of er over las, hoe interessanter ze werden... Nu hebben zowel de Victoria als de JLO een accu-bobine ontsteking, en die willen nog wel eens een probleem(pje) geven heb ik gemerkt. En als ik dan denk aan het simpele Villiers blokje met vliegwielmagneet-ontsteking in mijn trouwe 125cc Hulsmann, dat altijd met 1 of 2 trappen start, begint een Sparta Villiers ook steeds interessanter te lijken.
En toen gebeurde het: bij een bezoek aan JV Motors in Zwartsluis stond daar een hele mooie Sparta met 200cc Villiers motor uit 1950. Nog vrijwel geheel zoals door de fabriek afgeleverd: met het geveerde pan-zadel in plaats van de latere rubber zadels, de korte Lucas koplamp, het spiegeltje aan de voorvork, gereedschapstrommeltje onder de tank en als bonus de fraaie halfronde Smiths snelheidsmeter, die indertijd als accessoire (tegen meerprijs) geleverd werd! Helaas niet met een verchroomde tank, zoals origineel, maar je kunt niet alles hebben...
En omdat de modellen uit 1949 en 1950 identiek zijn, is zo'n 50-er ook mooi voor de Elfsteden Oldtimer Rally, waar de leeftijdsgrens bij 1949 ligt.
Maar omdat ik al zoveel motoren had leek aanschaf niet echt verstandig. Na een flinke tijd twijfelen, waarin de motor nog altijd niet verkocht was, ben ik nog maar eens gaan kijken of ik hem nog steeds mooi vond. En ja hoor... Uiteindelijk de knoop doorgehakt en nu staat de motor dus bij mij thuis.
Hier een paar foto's in de staat waarin ik hem gekocht heb:
Zo was het model origineel (foto uit het modellenboek van de Sparta Motorclub)
Ter vergelijking weer het originele model (foto uit het modellenboek van de Sparta Motorclub
Hier het stalen panzadel, dat op latere modellen vervangen werd door een rubberen zadel:
Het zadeldek kan nog wel een opknapbeurtje gebruiken...
Het zadelframe is heel anders dan van de rubberzadels. De veer is verstelbaar
om hem aan te passen aan het gewicht en de voorkeur van de berijder
Er zit een klein spiegeltje links naast de koplamp, onder het stuur. Dat was origineel zo, ook eerdere Sparta's hadden dit. Vanaf 1951 werden ze zonder zo'n spiegeltje geleverd, spiegels op het stuur heeft Sparta nooit standaard geleverd.
Ik heb niet de illussie dat je hier veel in kunt zien, maar volgens de vorige eigenaar kun je het wel zien als er een auto (of andere motor) langskomt. Het is in ieder geval een leuk detail dat het er nog op zit.
Het bleek dat er zelfs nog originele Sparta rubbers op de voetsteunen zitten, nog in redelijke staat:
En hier de fraaie Lucas koplamp met ampèremeter en de Smiths snelheidsmeter. Het is een zogenaamde "chronometric" teller, die een heel ander werkingsprincipe heeft dan de meeste snelheidsmeters. Die werken met een aangedreven magnetische schijf die de wijzer meetrekt als hij draait, tegen de kracht van een heel lichte torsieveer in die bepaalt hoe ver de wijzer meeloopt, afhankelijk van de draaisnelheid van de schijf.
De Smiths teller werkt meer als een uurwerk, vandaar de naam. Er zit net als in een uurwerk een zogenaamd "echappement" in (in het Engels "escapement" genoemd), een soort armpje dat door de draaiende tellerkabel heen en weer gaat. Dit gebeurt elke 0.75 seconde. Via een zeer slim maar erg complex mechanisme maakt dit dat de tellerwijzer een positie aanneemt die overeenkomt met de snelheid. Voordeel van dit mechanisme boven de magnetisch werkende tellers is dat het ongevoelig is voor beweging en trillingen, dus ideaal voor een motorfiets.
Bovendien is een chronometric teller ook veel nauwkeuriger. De vorige eigenaar bevestigde dit, hij heeft de teller ooit vergeleken met een GPS apparaat dat ook de snelheid aangeeft, en vond een afwijking van slechts 1 km/u!
Zou de tellerstand kloppen??
De aandrijving van de snelheidsmeter zit ver weg, links naast het achterwiel. In die tijd waarschijnlijk vrij gebruikelijk, ook de na-oorlogse Hulsmann motoren en diverse Engelse merken hebben dit.
De telleraandrijving naast het achterwiel
Ook de carburateur is nog de originele, met een gasnaald die door middel van de manet links op het stuur in hoogte verstelbaar is:
De kabel midden op de carburateur verstelt de hoogte van de gasnaald
om het mengsel rijker of armer te maken
Natuurlijk zijn er voor een perfectionist als ik altijd wat dingetjes die net niet helemaal als origineel zijn, of wat fraaier kunnen. Zo is de nummerplaathouder achterop afwijkend en ontbreekt de nummerplaat op het voorspatbord, die toen nog verplicht was. Maar dat zijn kleine dingetjes die ik tezijnertijd wel eens aanpak. Ook zitten niet de juiste rubbers op de kickstarter (zonder Villiers logo) en de handvatten (Magura in plaats van Amal), maar die heb ik er al bij.
Maar nu eerst maar eens wat rijden met de motor om te zien of er nog andere verbeterpunten zijn...
|
